1. Định nghĩa và nguy cơ té ngã
Mỏm cụt chi dưới là phần còn lại của chân sau phẫu thuật cắt bỏ do các nguyên nhân như chấn thương (tai nạn giao thông, tai nạn lao động), bệnh lý (ung thư, viêm nhiễm) hoặc dị tật bẩm sinh.
Té ngã là một tai nạn thường gặp và có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng đối với người bệnh sau cắt cụt chi dưới. Bệnh nhân thường gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng, hạn chế vận động và dễ mất tự tin khi di chuyển. Nếu không được hướng dẫn, hỗ trợ đúng cách, té ngã có thể gây gãy xương, bong gân, chấn thương phần mềm, thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến mỏm cụt đang hồi phục.
2. Các yếu tố nguy cơ gây té ngã ở bệnh nhân mỏm cụt chi dưới
- Mất cân bằng do thiếu một phần chi dưới.
- Yếu cơ, đặc biệt ở vùng hông và chân còn lại.
- Đau, co rút cơ hoặc phù nề mỏm cụt khiến việc vận động khó khăn.
- Sử dụng dụng cụ hỗ trợ chưa đúng cách như nạng, gậy, khung tập đi hoặc chân giả.
- Môi trường sống không an toàn: sàn nhà trơn, nhiều vật cản, ánh sáng yếu.
- Tâm lý lo sợ, thiếu tự tin khi tập đi lại.
3. Biện pháp phòng chống té ngã hiệu quả
3.1. Sử dụng dụng cụ hỗ trợ an toàn
- Luôn dùng nạng, gậy hoặc khung tập đi trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật.
- Khi đã được lắp chân giả, cần tập luyện thường xuyên để làm quen và giữ thăng bằng tốt hơn.
- Kiểm tra dụng cụ hỗ trợ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn, tránh hỏng hóc hoặc trượt ngã.
3.2. Chuẩn bị môi trường sống an toàn
- Loại bỏ các vật cản trên sàn nhà, đảm bảo không gian di chuyển thông thoáng.
- Trải thảm chống trượt tại khu vực nhà tắm, nhà vệ sinh.
- Lắp tay vịn chắc chắn ở hành lang, cầu thang và phòng vệ sinh.
- Đảm bảo ánh sáng đầy đủ, nhất là vào ban đêm.
3.3. Hình thành thói quen sinh hoạt an toàn
- Đứng dậy từ từ khi chuyển từ tư thế ngồi sang đứng.
- Không vội vàng di chuyển, tránh mang vác đồ nặng.
- Mang giày dép có đế ma sát tốt, không đi chân trần trên sàn trơn.
3.4. Tập luyện phục hồi chức năng
- Thực hiện các bài tập tăng cường cơ hông, cơ đùi và cơ tay theo hướng dẫn của bác sĩ phục hồi chức năng.
- Tập giữ thăng bằng với sự hỗ trợ của nhân viên y tế.
- Duy trì luyện tập thường xuyên để cải thiện sức mạnh, sự linh hoạt và khả năng vận động độc lập.
3.5. Vai trò của gia đình và người chăm sóc
- Đồng hành, quan sát và động viên bệnh nhân trong quá trình tập luyện.
- Hỗ trợ sắp xếp môi trường sống an toàn và thuận tiện.
- Khuyến khích bệnh nhân tự tin, từng bước lấy lại khả năng tự lập trong sinh hoạt hằng ngày.
4. Kết luận
Té ngã là nguy cơ tiềm ẩn có thể làm chậm quá trình hồi phục và gây tổn thương nghiêm trọng cho bệnh nhân mỏm cụt chi dưới. Do đó, bệnh nhân và người thân cần hiểu rõ các yếu tố nguy cơ, thực hiện biện pháp phòng ngừa phù hợp và tuân thủ hướng dẫn của nhân viên y tế.
Một môi trường sống an toàn, sử dụng dụng cụ hỗ trợ đúng cách cùng với tập luyện phục hồi chức năng đều đặn sẽ giúp người bệnh giảm thiểu rủi ro té ngã, nâng cao chất lượng cuộc sống và tự tin hòa nhập cộng đồng.
Khoa Phục hồi Chức năng – Bệnh viện Đa khoa Bưu Điện là đơn vị uy tín trong lĩnh vực phục hồi chức năng và vật lý trị liệu, luôn đồng hành cùng người bệnh trên hành trình tái tạo vận động và lấy lại chất lượng cuộc sống tốt nhất.
