METFORMIN VÀ NGUY CƠ THIẾU HỤT VITAMIN B12
Giảm hấp thu Vitamin B12 được xem như là một tác dụng phụ thường gặp của bệnh nhân khi sử dụng Metformin để điều trị đái tháo đường, đặc biệt là ở những bệnh nhân phải dùng liều cao hoặc điều trị kéo dài và ở những bệnh nhân đã tồn tại những yếu tố nguy cơ. Do vậy nên khuyến cáo bệnh nhân kiểm tra nồng độ Vitamin B12 ở bệnh nhân điều trị với metformin mà có triệu chứng thể hiện thiếu hụt vitamin B12. Cần xem xét kiểm tra định kì đối với những bệnh nhân có nguy cơ giảm nồng độ Vitamin B12.
Metformin là thuốc được chấp thuận để điều trị đái tháo đường type 2 và để phòng ngừa đái tháo đường type 2 ở những bệnh nhân có nguy cơ cao tiến triển.
Vitamin B12 (cobalamin) là một chất dinh dưỡng giúp duy trì hệ thần kinh và tế bào máu được khỏe mạnh.
Việc suy giảm vitamin B12 được biết đến như là hậu quả của việc điều trị metformin trong thời gian dài. Cơ chế hiện tại được cho là xuất phát từ nhiều nguyên nhân, gồm thay đổi nhu động ruột, vi khuẩn phát triển quá mức và giảm hấp thu vitamin B12 tại ruột non (hoặc kết hợp tất cả những yếu tố trên).
Tờ hướng dẫn sử dụng của Glucophage dành cho nhân viên y tế và bệnh nhân đã cập nhật rằng sự suy giảm vitamin B12 là một ADR thường gặp, tần suất có thể là 1 /10 người sử dụng metformin. Thông tin sản phẩm cũng được cập nhật để chỉ ra rằng nguy cơ xảy ra ADR này tăng khi tăng liều metfomin, tăng thời gian điều trị và ở những bệnh nhân với những yếu tố nguy cơ làm suy giảm vitamin B12.
Khuyến cáo bệnh nhân điều trị với metformin kiểm tra nồng độ Vitamin B12 khi có các triệu chứng do sự thiếu hụt vitamin B12 như cực kì mệt mỏi, đau hoặc sưng đỏ lưỡi, da vàng hoặt nhợt nhạt.
Xem xét định kì kiểm tra nồng độ vitamin B12 ở bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao như:
+ Bệnh nhân có nồng độ B12 thấp hơn giới hạn dưới của mức bình thường (<250 ρmol/L)
+ Tình trạng liên quan đến sự giảm hấp thu vitamin B12 (người cao tuổi mắc các chứng rối loạn tiêu hóa như cắt bỏ dạ dày một phần hoặc toàn phần, hội chứng Crohn và các bệnh lý liên quan đến viêm ruột, hoặc tình trạng tự miễn)
+ Chế độ ăn thiếu hụt vitamin B12 (VD: chế độ ăn thuần chay nghiêm ngặt hoặc một vài chế độ ăn chay khác)
+ Sử dụng đồng thời các thuốc làm giảm hấp thu vitamin B12 (Thuốc ức chế bơm proton hoặc colchicine)
+ Những bệnh nhân có di truyền giảm vitamin B12, ví dụ Hội chứng Imerslund-Gräsbeck: thiếu hụt thụ thể và thiếu transcobalamin II.
Tài liệu tham khảo
- Drug Safety Update volume 15, issue 11: June 2022: 1.
- Aroda VR and others. Long-term metformin use and vitamin b12 deficiency in the diabetes prevention program outcomes study. Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 2016; volume 101: pages 1754 to 61 (viewed on 24 April 2022).
Nguyễn Thị Tú Uyên – Khoa Dược – Bệnh viện Đa khoa Bưu Điện
