Tổng quan về dị vật đường thở
Dị vật đường thở xảy ra khi một vật thể như thức ăn, đồ chơi nhỏ hoặc chất lỏng lọt vào khí quản thay vì thực quản, gây tắc nghẽn luồng không khí, dẫn đến nguy cơ tử vong nhanh chóng nếu không xử trí kịp thời.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), nghẹn là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong không do bệnh lý ở trẻ nhỏ.
Dấu hiệu nhận biết sớm:
- Không nói, không ho ra tiếng, hoặc ho yếu ớt
- Đột ngột đưa tay lên cổ (dấu hiệu phổ quát của nghẹn)
- Da mặt tím tái, mất ý thức nếu không được xử trí kịp
- Ở trẻ em: ho sặc liên tục, khóc không phát ra tiếng, môi tím
Hướng dẫn xử trí cấp cứu tại nhà
Đối với người lớn và trẻ trên 1 tuổi:
- Khuyến khích ho mạnh nếu người đó vẫn còn thở/ho được.
- Nếu không hiệu quả, thực hiện kỹ thuật “5 – 5”:
- 5 đập lưng: Đứng phía sau, nghiêng người bị nghẹn ra trước, đập mạnh 5 cái giữa 2 bả vai.
- 5 ép bụng (Heimlich): Vòng tay quanh bụng, ép mạnh vào bụng trên, theo hướng vào trong và lên trên.
- Lặp lại 5 đập lưng – 5 ép bụng đến khi dị vật bật ra hoặc người mất ý thức.
- Gọi cấp cứu 115 ngay lập tức và tiến hành hồi sức tim phổi nếu người bất tỉnh.
Đối với trẻ dưới 1 tuổi:
- 5 đập lưng: Đặt trẻ nằm úp trên cánh tay, đầu thấp hơn thân. Dùng lòng bàn tay đập 5 cái vào lưng giữa 2 bả vai.
- 5 ép ngực: Đặt trẻ ngửa, dùng 2 ngón tay ấn mạnh vào giữa ngực dưới đường nối 2 núm vú, 5 lần.
Cần tránh
- Không móc miệng nếu không nhìn rõ dị vật
- Không vỗ vào lưng khi nạn nhân còn đang ho mạnh
- Không cho uống nước vì có thể làm dị vật kẹt sâu hơn
Phòng tránh dị vật đường ăn
- Cắt nhỏ thức ăn cho trẻ em và người cao tuổi
- Không cho trẻ nhỏ ăn các loại hạt, kẹo cứng, đồ chơi nhỏ
- Không vừa ăn vừa nói, cười, chạy nhảy
- Luôn giám sát trẻ khi ăn
